Pgb-fraude door zorgcowboys of familie blijft aandachtspunt: zo voorkomt u dit bedrog

Wat is een pgb?

Een persoonsgebonden budget (pgb) is een geldbedrag waarmee iemand zelf zorg of ondersteuning kan regelen. De budgethouder is degene die het pgb krijgt en de zorg daarmee zelf regelt. Dit kan ook een vertegenwoordiger doen, bijvoorbeeld een familielid. Als de gemeente de zorg bepaalt, kiest de cliënt niet zelf de zorgverlener. Die vorm heet zorg in natura.

4 wetten regelen het pgb

• Jeugdwet: voor zorg aan kinderen en jongeren.
• Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning): voor hulp thuis en meedoen in de samenleving.
• Zvw (Zorgverzekeringswet): voor langdurige verpleging of palliatieve zorg.
• Wlz (Wet langdurige zorg): voor intensieve, langdurige zorg bij chronische aandoeningen.

Wat is pgb-fraude?

Pgb-fraude is het oneerlijk gebruiken van zorggeld, bijvoorbeeld door nepzorg te regelen, valse rekeningen te maken of meer uren op te geven op uurbriefjes dan echt nodig. Zowel de persoon die de zorg krijgt (budgethouder) als het zorgbureau kan dit doen. In het tweede geval is vaak sprake van wat in de volksmond ‘zorgcowboys’ heet.

Wat zijn zorgcowboys?

Zorgcowboys zijn zorgaanbieders die vooral uit zijn op winst, niet direct op goede zorg. Ze gebruiken vaak ongeschoold personeel, leveren slecht werk af en maken misbruik van gemeenschapsgeld voor zorg. Dat schaadt zowel de cliënten als de samenleving.

In 2022 verschijnt er al een alarmerend rapport van de Algemene Rekenkamer over zorgcowboys. De publicatie heet Een zorgelijk gebrek aan daadkracht.

Rechtszaken vanwege pgb-fraude

Pgb-fraude haalt regelmatig de media. De beelden van fraudeurs, die op kosten van de zorg een luxeleventje leiden in de zon, trekken de aandacht. Een bekende zaak is de Curio-zaak uit 2013, waarbij ene Yvonne B. een slim plan bedenkt om te frauderen met pgb-zorggeld.

Ze gebruikt zorggeld van gezinnen om samen met hen geld achter te houden wat is overgebleven na de zorg. Samen delen ze de winst. Ze maakt valse facturen en laat ouders formulieren ondertekenen met onjuiste gegevens. Bovendien vergokt ze ook nog eens ruim 500.000 euro en gaat vaak op vakantie. Ze krijgt 20 maanden cel, waarvan 6 voorwaardelijk. Haar vriend Ramon B. krijgt 200 uur taakstraf. Zo’n 50 ouders hebben meegedaan; 42 van hen krijgen taakstraffen of boetes na een aparte zitting bij het OM.

“Zo gemakkelijk als mensen daar over denken,” zegt officier van justitie Eline Vermaseren in Opportuun, het digitale ‘clubblad’ van het Openbaar Ministerie (OM). “Blijkbaar gaan ze het heel normaal vinden om op kosten van het pgb met het hele gezin reisjes naar Turkije en Eurodisney te maken, terwijl het gaat om zorggeld voor kwetsbare mensen. Ik vind dat echt heel erg.”

Veroordelingen en vrijspraken in groot onderzoek naar pgb-fraude

Op 22 juli 2025 is het weer raak. De rechtbank Midden-Nederland wijst vonnis in een groot onderzoek naar pgb-fraude. 6 verdachten worden veroordeeld voor oplichting in vereniging. Ze krijgen in de meeste gevallen een taakstraf opgelegd. 7 verdachten zijn vrijgesproken. Het blijkt de vervolgzaak te zijn van een eerdere zaak uit 2019.

In dat jaar doet dezelfde rechter uitspraak in een zaak tegen 3 broers die een thuiszorgorganisatie runnen. Wat hebben zij gedaan? Ze dienen declaraties in bij verschillende (zorg)instanties, maar declareren veel meer zorg dan in werkelijkheid geleverd is. Daar gaat het om de zorgcowboys die straffen krijgen.

In de vervolgzaak gaat het om familieleden van de mensen die een persoonsgebonden budget (pgb) ontvangen. De aanklacht luidt dat zij geld voor zorg delen met de zorgorganisatie. Ze declareren te hoge bedragen ten opzichte van de zorg die daadwerkelijk is geleverd. Dat heet misbruik van gemeenschapsgeld. De rechter acht niet iedereen schuldig. Naast enkele veroordelingen volgen er ook enige vrijspraken.

In 6 gevallen oordeelt de rechtbank dat er sprake is van oplichting in vereniging. 5 verdachten zijn veroordeeld tot taakstraffen tussen de 40 en 240 uur. 1 van de veroordeelden krijgt geen straf vanwege haar medische toestand. Een andere veroordeelde krijgt naast de taakstraf ook een geldboete van 40.000 euro. Het zestal is dan wel niet de ‘architect van de fraude’, maar ze hebben wel meegeprofiteerd met de zorgcowboys.

Wat zeggen deskundigen?

Actualiteitenprogramma EenVandaag wijdt op 23 april 2025 een item aan pgb-fraude. Het pgb-systeem blijkt enorm fraudegevoelig te zijn. In 2025 geven Nederlandse belastingbetalers 3,7 miljard uit aan PGB-zorg. Jaarlijks verdwijnt zo’n 500 miljoen euro belastinggeld, bestemd voor zorg, in verkeerde handen.

Behalve aan de zorgbehoevenden, gaat het ook vaak ten koste van kwetsbare arbeidsmigranten. Maar geen enkele instantie wil verantwoordelijk zijn. “Iedereen kijkt weg,” zegt hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen in de uitzending. Deskundigen willen dat de politiek ingrijpt en zorgverleners en patiënten beschermt tegen fraudeurs. De vraag lijkt gerechtvaardigd of het bovengenoemde rapport van de Algemene Rekenkamer uit 2022 in de onderste bureaula van de politiek is terechtgekomen.

Follow the Money zit boven op de zaak

Onderzoeksjournalistenplatform Follow the Money (FTM) heeft al een vuistdik dossier aangelegd over pgb-fraude, inclusief een al jaren lopende podcastserie. Een artikel over zorgcowboys die binnen 2 jaar miljonair worden in de thuiszorg leidt tot Kamervragen van 2 CDA’ers, Evert Jan Slootweg en René Peters.

Volgens deze recente post op LinkedIn volgt FTM nu dit soort problemen in Rotterdam:

“Rotterdam wil afrekenen met zorgcowboys, maar weet vaak niet eens wie er zorg levert. Terwijl de zorgwethouder hard uithaalt naar fraudeurs, blijken bedrijven die niet aan de gemeentelijke kwaliteitseisen voldoen, via een achterdeur alsnog Rotterdamse kinderen op te vangen. De gemeentelijke controle op jeugdzorgaanbieders schiet tekort, en daar maken malafide zorgbedrijven dankbaar gebruik van.”

Waar kunt u pgb-fraude melden?

Als er zoals nu jaarlijks een half miljard euro verloren gaat aan pgb-fraude, is de voor de hand liggende vraag waar u dat kunt melden. Er is een ‘kliklijn’ bij de SVB als u pgb-fraude vermoedt. De Nationale Hulpgids is reuze behulpzaam met tips op dit punt. Dat kan als budgethouder, maar ook als buur of als ingehuurde zorgverlener. Fraude kunt u eenvoudig online melden bij het Landelijke pgb-meldpunt. Dat kan ook anoniem.

Tips om pgb-fraude te voorkomen

Er wordt steeds beter samengewerkt om fraude aan te pakken. Zo komt er een waarschuwingsregister plus een keurmerk voor pgb-zorgaanbieders. Ondertussen kunt u met deze tips proberen om als budgethouder pgb-fraude te voorkomen:

• Kies zorgvuldig de persoon uit die u gaat helpen.
• Vraag om referenties en bel deze ook na.
• Vertrouw op uw gevoel bij twijfel.
• Gebruik veilige websites zoals de Nationale Hulpgids.
• Controleer op VOG, BIG-registratie of KvK-nummer.
• Werk met een getekend zorgcontract.

Bent u heen ingehuurde hulpverlener? Laat dan uw urenbriefjes tekenen na elke dienst. En controleer uitbetalingen goed en meld fouten direct.

(Bron: Rechtspraak, Rijksoverheid, Opportuun, EenVandaag, Follow the Money, Nationale Hulpgids, SVB, archief. Foto: Shutterstock)

Zorgverzekeraars willen nu doorpakken met bestrijding van “zorgcowboys”