Publieksdebat: wie zorgt voor wie?
De verhouding tussen jongeren en ouderen zal de komende jaren steeds verder uit balans raken. Wie gaat dan zorgen voor die enorme groep hulpbehoevende senioren? Verpleeghuizen en wijkzorg kunnen dat nu al niet aan. Zijn we verwend door de verzorgingsstaat en mogen we meer verwachten van de kinderen van deze ouderen?
Kernvraag bij het debat
Nederland veroudert in rap tempo. Voor het eerst zijn er meer 65-plussers dan jongeren tot 20 jaar, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deze week. De komende jaren loopt het tekort aan personeel in de ouderenzorg op tot 110.000 medewerkers. Elles de Bruin en Charlotte Nijs leiden in Meldpunt Actueel een publieksdebat over dit onderwerp, met onder meer de stelling: moet een deel van de lichte zorg niet overgenomen worden door de kinderen van deze ouderen?
De groep van 16 debatdeelnemers bestaat uit mantelzorgers, studenten, verpleegkundigen, gepensioneerden, ondernemers, een huisarts en een ziekenhuisdirecteur. Ook te gast zijn Marianne van den Anker, Ombudsman van Rotterdam en Gert-Jan Segers, voormalig lid Tweede Kamer voor de ChristenUnie.
U ziet het in Meldpunt Actueel Debat, op vrijdag 19 december 2025 om 19.40 uur op NPO 2.
Foto: MAX – Annemieke van der Togt
Onderwerpen:
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
De kans dat mensen van 65 jaar en ouder ten laste van de AWBZ komen is 6 keer hoger dan voor de rest van de bevolking.
Gebruik maken van de AWBZ
18 tot 65 140.000 personen op 14 mln. ( 1% )
Ouder dan 65 213,000 personen op 3.5 mln. ( 6% )
Premies AWBZ € 32 mld. per persoon € 1800
Besteed aan;
Onder 65 jaar € 457 per persoon
Boeven 65 jaar € 3200 per persoon
14. Het feit dat de forse relatieve stijging van inwoners boven de 65 jaar is opgevangen binnen hetzelfde relatieve aandeel in het bruto binnenlands product (13.7 % in 2011 en 13.4 % in 2023) kan daarom als een productiviteitsstijging binnen de zorg- en welzijnssector worden gezien.
13. Wie betaalt wat?
De relatieve stijging van het percentage inwoners boven de 65 jaar met relatief hoge zorgkosten en het zelfs gelijk blijven van de groep onder 65 jaar maakt het beantwoorden van de vraag; “Wie betaalt wat” zeer urgent.
Men mag stellen dat de vraag naar de behoeften categorieën “gezondheid en geborgenheid” toenemen met leeftijd en extreem belangrijk worden voor personen boven de 65 jaar.
In hun behoeften patroon zullen ouderen de behoefte aan mobiliteit (b.v. een mooie auto) lager inschalen dan personen van lagere leeftijd.
Deze verschuiving in behoefte mag ook tot gevolg hebben dat ouderen relatief meer voor deze behoeften gaan betalen. Onverlet de uitdrukkelijke wens tot solidariteit zullen ouderen met vermogen en/ of hogere inkomens meer moeten gaan betalen dan nu het geval is.
Opinie;
Zorg is geen zorg maar onze belangrijkste behoefte categorie
Hoe diep zijn wij als maatschappij gezonken dat wij onze belangrijkste behoeften categorieën nl de wens naar gezondheid en geborgenheid als een van ons grootste financiële problemen beschouwen.
In de tijd van AI waar veel doe-banen op de tocht komen zal “het elkaar aaien” en naar de zin maken juist het hoogste “goed’ worden.
Betaald door;
Kosten Financiering Overheid Burgers
2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023
Cure 52575 57210 64805 80005 36789 37835 41775 48461 premies zorgverzekering 36798 37835 41775 48461
100% 109% 123% 152% 3528 3863 3594 3899 partic.zorgverzekering 3528 3863 3594 3899
9% 14% 29% 8381 7132 9195 11405 eigen betalingen 8381 7132 9195 11405
971 1144 2938 AWBZ 971 1144 2938
1889 338 625 ov.financiering 1889 338 625
3835 5521 8877 11056 zorgtoeslag overheid 3835 5521 8877 11056
52542 57211 64923 78384 Totaal Cure 3835 5521 8877 11056 48707 51690 56046 67328
7% 10% 14% 20% 93% 90% 86% 80%
Kosten Financiering Overheid Burgers
2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023
Care 24422 29626 35645 38387 15233 18248 22097 25934 premies AWBZ 15233 18248 22097 25934
100% 121% 146% 157% 5377 5415 5267 premies zorgverzekering 5377 5415 5267
21% 25% 11% 1918 1926 2240 eigen betalingen 1918 1926 2240
9189 4084 6193 4904 bijdrage overheid 9189 4084 6139 4904
24422 29627 35631 38345 Totaal Care 9189 4084 6139 4904 15233 25543 29438 33441
38% 14% 17% 13% 62% 86% 83% 87%
Kosten Financiering Overheid Burgers
Cure+Care 76997 86838 100450 118392 76964 86838 100554 118756 Totaal Cure+Care 13024 9605 15016 15960 63940 77233 85484 102796
100% 113% 130% 154% 100% 74% 115% 112% 100% 121% 134% 160%
13% 17% 24% 16% 11% 15% 13% 84% 89% 85% 87%
%BBP 11,70% 11,00% 12,30% 11,10%
Kosten Financiering Overheid Burgers
2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023
Welzijn 9985 9247 11138 20630 709 werkgevers kinderopvang 709
100% 93% 111% 207% 91 118 2056 AWBZ 91 118 2056
1732 1495 3445 eigen betalingen 1732 1495 3445
9276 7451 9485 14930 overheidsbijdragen 9276 7451 9485 14930
215 premies zorgverzekering 215
9985 9274 11093 20646 Totaal Welzijn 9276 7451 9485 14930 709 1823 1613 5716
100% 80% 102% 160% 100% 257% 228% 806%
Kosten Financiering Overheid Burgers
2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023
Bel/Beheer 3022 3942 4569 3801 3020 overige fin.bronnen 1510 1510
100% 130% 151% 125% 327 390 440 AWBZ 327 390 440
1087 1468 1130 premies zorgverzekering 1087 1468 1130
740 190 eigen betalingen 740 190
1793 2521 1739 overheidsbijdragen 1793 2521 1719
492 partic.zorgverzekering 492
3020 3942 4569 3801 Totaal Bel/Beheer 1510 1793 2521 1719 1510 2154 2048 2062
100% 108% 167% 114% 100% 130% 136% 136%
2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023 2011 2018 2020 2023
Totaal 90004 100029 116157 142824 90069 100059 116216 143203 Totaal zorg en welzijnskosten 23960 18849 27021 32609 66309 81210 89145 110574
100% 111% 129% 159% 100% 79% 113% 136% 100% 122% 134% 166%
27% 19% 23% 23% 77% 81% 77% 77%
BBP mld 656mld 787mld 816mld 1067mld
100% 119% 124% 163%
%BBP 13,70% 12,70% 14,20% 13,40%
Cure 2011 2018 2020 2023 Care 2011 2018 2020 2023
Ziekenhuizen/specialisten 23590 27683 31156 35705 Ouderenzorg 16084 18981 23006 24818
Verstr.geest.gez.zorg 5524 6641 7878 10559 Gehandicaptenzorg 8338 10646 12639 13569
Huisartsen 2701 4069 4665 4323
Tandartsen 2658 2890 2850 3400
Paramedische prakt. 1883 2248 2238 4853 Totaal Care 24422 29627 35645 38387
Totaal aanbieders 36356 43558 48787 58840
G.G.D. 820
Arbo etc. 1266 Welzijn
Preventie 2085 3541 4283 Kinderopvang 4311 4211 5227 7218
Geneesmiddelen 6570 5361 5816 5200 Jeugdzorg 2107 2206 2389 3212
Therap.middelen 2829 1771 3173 4194 Internaten 481
Ov.verstrekkers 2861 1775 1739 878 Soc.Cult.Werk 1277 1354 1582
Onderst.diensten 1973 1449 1749 3236 Ov.welzijnszorg 1810 1476 1940 4164
Aanbieders zorg als nevenactiviteit 2717 Maatschappelijke opvang 4180
Buitenlandse aanbieders 657 Gezinshuishoudingen 1856
Totaal overig 16319 12441 16018 21165 Totaal Welzijn 9986 9247 11138 20630
Totaal Cure 52575 57210 64805 80005
Toaal Beleid/Beheer 3022 3942 4569 3801
Defensielasten betalen door de zorgkosten te verlagen?
De meer dan € 150 mln die wij als gemeenschap jaarlijks uitgeven aan zorg en welzijn worden integraal in de Nederlandse Staatsbegroting opgenomen.
Daardoor ontstaat bij politici het hardnekkige misverstand dat door aan de knoppen van de zorg te draaien andere staatsuitgaven , b.v. die voor defensie, kunnen worden gedekt.
Uit mijn analyse van de CBS gegevens van 2011 tot 2023 blijkt echter dat de bijdrage aan deze uitgaven uit de schatkist zeer beperkt is.
Het grootste deel van de zorgkosten wordt immers rechtstreeks door de burgers in de vorm van ziektekostenpremies en eigen bijdragen gedekt.
De langdurige zorg wordt eveneens vrijwel geheel door bijdragen van burgers gedekt maar hier functioneert de staat als verzekeraar.
De rechtstreekse bijdragen uit de schatkist bedroegen in 2023 slechts 32 miljard. Deze werden vooral besteed aan welzijn en aan zorgtoeslagen.
Verlaging van zorgkosten is prachtig maar die zullen direct tot verlaging van premies leiden en niet beschikbaar zijn voor defensie.
Uiteraard graag bereid tot nadere discussie.
Hartelijke groeten
Gerard Vinke
Het Straatje q
5688Cx
Oirschot 0653384524
Bijlage
Zorg- en welzijnskosten in Nederland
De discussie over onze zorg- en welzijnskosten wordt n.m.m. verward door een aantal misconcepties.
Zo zouden de zorgkosten de pan uitrijzen.
Ik heb de uitgaven aan zorg en welzijn op een rij gezet op basis van CBS gegevens van 2011 tot 2023.
Daaruit blijkt dat het aandeel van deze kosten als percentage van het Bruto Binnenlands Product in deze periode gelijk is gebleven.
Cure plus Care dalen zelfs van 11.7% naar 11.1% van het BBP terwijl het aandeel van Welzijn stijgt van 1.5% naar 2%.
De zorg zou vervolgens nagenoeg geen efficiency kennen.
Ook daar geeft mijn analyse een antwoord op;
In de beschreven periode is het aantal grootverbruikers ( boven de 65 jaar ) met 1 miljoen gestegen terwijl de groep onder 65 jaar gelijk bleef.
De zorg heeft deze toename kennelijk binnen hetzelfde (of zelfs dalend) percentage van het BBP weten op te vangen. Als dat geen efficiency ia?
Vervolgens doet de regering het steeds voorkomen alsof die kosten ( inmiddels meer dan 150 miljard) ten laste van de schatkist komen.
Het merendeel van deze kosten wordt echter door middel van premies e.a. door de burgers opgebracht.
Immers ook in het kader van de AWBZ functioneert de regering als verzekeraar. De kosten daarvan worden vrijwel in het geheel door geïnde premies gedekt.
Het bedrag dat ten laste komt van de schatkist ( “slechts”32 miljard) bestaat voornamelijk uit welzijnskosten en een component van inkomens verdeling t.w. de zorgtoeslag.
Zo maar enkele gedachten.
Hartelijke groeten
Gerard Vinke (econoom)
Het Straatje 1
5688CX
Oirschot
0499573269/0653384524