Staatssecretaris deelt haar zorgen over ouderenmishandeling, inspectie roept dringend op tot melden
Demissionair staatssecretaris Langdurige en Maatschappelijke Zorg Nicky Pouw-Verweij vindt de ondersignalering van ouderenmishandeling zorgelijk. Dat laat zij weten aan de Tweede Kamer, in reactie op vragen van GroenLinks-PvdA en 50PLUS naar aanleiding van de uitzending van Meldpunt Actueel, in oktober 2025. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd IGJ reageert ook op de zorgen van verschillende deskundigen en doet een oproep aan het publiek om ouderenmishandeling vooral te melden. “Trek aan de bel als er sprake is van ouderenmishandeling, of als je dat vermoedt. Bij Veilig Thuis, bij de wijkagent, of bij iemand die je kunt vertrouwen.”
2.500 meldingen zijn ‘slechts het topje van de ijsberg’
Oktober 2025 komen grote zorgen over ouderenmishandeling aan het licht. Hoogleraren en betrokken organisaties vermoeden dat geweld tegen ouderen, met name in de huiselijke sfeer, veel vaker voorkomt dan in statistieken te zien is. Zij spreken uitgebreid over een dergelijke ‘ondersignalering’ in Meldpunt Actueel. In 2024 krijgt het landelijke advies- en meldpunt Veilig Thuis 2.500 meldingen over mishandeling van ouderen in de thuissituatie, maar dat is volgens deskundigen “slechts het topje van de ijsberg”.
Judith Kuypers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Veilig Thuis vertelt in genoemde uitzending dat ouderenmishandeling veel meer gezien zou moeten worden. Het aantal thuiswonende 70-plussers is de laatste jaren fors gestegen, maar het aantal meldingen over ouderenmishandeling is ongeveer gelijk gebleven. Ook VU-hoogleraar Kees Blankman, gespecialiseerd in de rechtsbescherming van ouderen maakt zich hier zorgen over. Hij is jarenlang rechter-plaatsvervanger geweest in rechtszaken, waarbij mensen onvrijwillig kunnen worden opgenomen.
Ouderenmishandeling komt vaker voor dan de schattingen zeggen
Blankman constateert in zijn onderzoeken van de laatste jaren dat ouderenmishandeling vaker voorkomt dan volgens de gangbare schattingen, die ervan uitgaan dat 1 op de 20 ouderen slachtoffer wordt van mishandeling. “Het komt denk ik vaker voor dan kindermishandeling,” zegt Blankman in Meldpunt Actueel. Ook roept hij daar op tot nieuw onderzoek.
Sivera Berben, lector acute zorg van HAN University of Applied Sciences noemt ouderenmishandeling in Meldpunt Actueel “een enorm probleem”. Zij ziet dat er een taboe heerst onder ouderen om dit vergrijp te melden. De signalering van mishandeling, bijvoorbeeld in de ziekenhuizen, is daardoor soms heel complex. “Het blijkt dat ouderen het vaak verhullen. Er ligt een enorm taboe op. Maar het kan leiden tot een crisis, en dan lukt het niet meer om signalen te verbloemen,” aldus Berben.
Ouderenmishandeling door overbelaste mantelzorger
Zo’n crisis beleeft Twan Mensen uit Tilburg in de toenemende mantelzorg voor zijn gehandicapte moeder. Twan raakt overbelast en na jarenlang niet gehoord te zijn door hulpverleners mondt het uit in een crisis, waarbij hij zijn moeder meerdere keren schopt. Zijn indringende relaas in Meldpunt Actueel roept veel reacties op. (Een landelijk dagblad publiceert na de uitzending ook een interview met Twan Mensen).
Kamervragen over ouderenmishandeling, reactie van staatssecretaris
Daags na de uitzending stellen verschillende politieke partijen op landelijk en lokaal niveau vragen over ouderenmishandeling. 50PLUS en GroenLinks-PvdA vragen aan demissionair staatssecretaris van Langdurige en Maatschappelijke Zorg Pouw-Verweij opheldering over het aantal mishandelingen thuis, en mogelijke ondersignalering van dit fenomeen.
De staatssecretaris noemt het in haar reactie op die vragen zorgwekkend dat ouderenmishandeling vaak niet wordt gesignaleerd of gemeld. “Ik herken het signaal in de uitzending dat er vermoedelijk sprake is van ondersignalering van ouderenmishandeling. Slechts een beperkt deel van de meldingen bij Veilig Thuis betreft ouderenmishandeling: het aantal meldingen ouderenmishandeling is al enkele jaren stabiel rond de 2.000 à 2.500 per jaar.” Ook zegt zij in antwoord op vragen van GroenLinks-PvdA: “Ik ben mij bewust van de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen die kunnen leiden tot meer en/of onzichtbare situaties van ouderenmishandeling.”
Volgens Pouw-Verweij is er een aantal redenen waarom er waarschijnlijk te weinig meldingen over ouderenmishandeling worden gedaan. “Dit kan bijvoorbeeld komen door gevoelens van schaamte of taboe bij ouderen,” aldus de staatssecretaris.
Signalenpagina bij Veilig Thuis
Deze maand zal Veilig Thuis een signalenpagina lanceren om beter het gesprek met ouderen te kunnen aangaan. “Deze pagina biedt informatie over het herkennen van signalen, handelingsperspectieven en beschikbare ondersteuning en advisering,” zegt Pouw-Verweij. En ze verwijst naar een lopend onderzoek door de Universiteit Maastricht, waarmee nieuwe cijfers beschikbaar zullen komen over ouderenmishandeling.
Inspectie doet dringende oproep om ouderenmishandeling te melden: ‘Trek aan de bel’
Ook de IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) geeft aan Meldpunt Actueel een reactie over ouderenmishandeling en laat schriftelijk weten vooral toezicht te houden op de organisaties in de thuiszorg/wijkverpleging, die zorg geven aan ouderen, die dat thuis nodig hebben. De IGJ schrijft: “Tijdens onze inspectiebezoeken gaan we bij zorgorganisaties na of ze de meldcode huiselijk geweld kennen en toepassen. Dus ook hoe zorgverleners reageren als ze een situatie over huiselijk geweld of ouderenmishandeling zien of vermoeden. Hoe alert zij daarop zijn. Hoe zij dat dan melden bij de juiste instanties.”
De IGJ merkt over haar werkwijze op: “Daarmee kijken we niet achter elke voordeur waar iets mis zou kunnen zijn.” De inspectie doet dan ook een dringende oproep aan het publiek om mogelijke misstanden te melden. “Trek aan de bel als er sprake is van ouderenmishandeling, of als je dat vermoedt. Als slachtoffer of als familie of buren. Bij Veilig Thuis, bij de wijkagent van de politie, of bij iemand die je kunt vertrouwen.”
Door: Dirk Bayens
(Foto: MAX)