Zorgpartijen tekenen eindelijk Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg: dit staat erin
Na maandenlang werken hebben demissionair staatssecretaris Pouw-Verweij (Langdurige zorg) en verschillende zorgorganisaties hun handtekening onder het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO) geplaatst (10 juli 2025). Doel van het HLO is om ouderenzorg toekomstbestendig, betaalbaar en toegankelijk te houden.
Ondertekening in verpleeghuis Oldael
De 93-jarige mevrouw Westerkamp ziet er vandaag opperbest uit. Ze woont 3 jaar in het Haagse verpleeghuis Oldael, waar de staatssecretaris met 16 zorgorganisaties – 7 zijn er aanwezig – het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg zullen ondertekenen. Mevrouw Westerkamp, ongehuwd en geen kinderen, overleefde met het gezin de oorlog in Indonesië. Haar broer en zus wonen in de Verenigde Staten. In Nederland zijn er geen naasten. Maar mevrouw Westerkamp is tevreden met de medewerkers van het verpleeghuis, haar kamer is fijn en het eten is er goed. Ondertussen neemt mevrouw Westerkamp een slok sap en hapt een canapé weg. Er wordt geklonken op de ondertekening.
(Tekst loopt door onder de afbeelding)
De 93-jarige mevrouw Westerkamp in het Haagse verpleeghuis Oldael
Volgens Actiz is Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg een gamechanger
“Alles wat wij belangrijk vinden staat in het akkoord,” aldus Mireille de Wee van ActiZ, de branchevereniging voor ouderenzorg. “Het is een gamechanger en de uitkomst biedt echt perspectief. Het eerlijke verhaal is dat de stijgende zorgkosten, het veel te complexe systeem, en afnemende ouderzorgpersoneel, niet langer houdbaar is. En dat wij eigenlijk best verwend zijn hoe ouderenzorg in Nederland is georganiseerd.”
“Voorheen was de eerste stap het verpleeghuis. In het HLO wordt het omgedraaid: wat lukt er allemaal thuis? Deze omkering zal in 2028 leiden naar nieuwe wetgeving, waarbij ingezet wordt op regie in eigen leven en reablement (zelfredzaamheid) waardoor het ouderen ook lukt om zelfstandig te wonen. We zien in de praktijk dat de ‘nieuwe ouderen’ dit ook graag willen. Deze aanpak zorgt ervoor dat er voldoende zorgpersoneel overblijft voor de mensen die dat echt nodig hebben.”
“In het akkoord zitten punten waarmee de aanpak gerealiseerd kan worden: een landelijke toets hoe je sociale situatie in elkaar zit waarmee wordt bepaald of je echt een verpleeghuis nodig hebt, reablement, en het vereenvoudigen van de wet. Voor de mensen die het echt nodig hebben zijn er 130.000 verpleeghuisplaatsen. Maar we moeten het echt met elkaar oplossen. Het kan niet alleen met zorgpersoneel. En zorgpersoneel doet nu nog veel dingen waar je geen professional voor nodig hebt. We moeten toewerken naar een meer solidaire samenleving, meer naar elkaar omkijken, meer wederkerigheid in de samenleving. Dan komen we een heel eind.”
“HLO is meer een handig overzicht dan een enorme overwinning”
“Het HLO biedt een goed overzicht van wat er aan de hand is in de ouderenzorg,” constateert hoogleraar en gezondheidseconoom Guus Schrijvers. “Maar het is meer een handig overzicht dan een enorme overwinning. Kijk, de Wet langdurige zorg (Wlz) voor ouderen wordt onbetaalbaar. De meeste babyboomers, zoals ik, zijn in staat geweest om hun eigen vermogen op te bouwen. Maar die vlieger gaat niet op voor jongere generaties en, uiteraard ook minderbedeelden.”
“Om het financieel behapbaar te houden moeten er 2 dingen veranderen. Ten eerste: alle medische zorgkosten, dus ook voor ouderen, moeten overgaan naar de Zorgverzekeringswet. En ten tweede: huisvesting en welzijn moeten uit deze wet gehaald worden. Uiteindelijk wil je toewerken naar een soort geprivatiseerd systeem waarin je voor de allerarmsten een kosteloos basispakket beschikbaar stelt. Het HLO durft niet zo ver te gaan.”
“Lastig en pijnlijk onderwerp voor de politiek”
“Zorg en ouderenzorg vindt de politiek een lastig en pijnlijk onderwerp,” aldus staatssecretaris Pouw-Verweij. “Rond verkiezingstijd zie je dat partijen bezig zijn met wat men allemaal wil. Maar welke offers daarvoor gebracht moeten worden, komt veel minder naar voren. Bepaalde keuzes maken dat sommige andere dingen niet kunnen. Met het oog op de aankomende verkiezingen zou ik aan alle partijen willen vragen: wat zijn wij bereid om te laten? In het HLO akkoord betrekken wij – dat was ook een wens vanuit de Tweede Kamer – een staatscommissie. Met de staatscommissie, een gezaghebbend en apolitiek adviesorgaan, halen we de ouderenzorg uit het politieke debat. Hun advies kan helpen om politiek ingewikkelde besluiten te nemen.”
“Doordat de commissie bijvoorbeeld stelt dat er echt noodzakelijke keuzes gemaakt moeten worden. Daar heeft de sector ook behoefte aan. Zij willen geen jojobeleid, maar een stip aan de horizon. Dat biedt het HLO. Wij hebben daarin ook budget vastgelegd voor de komende 5 jaar. Voor ouderenhuisvesting doen wij dit tot 2029. Het veld heeft daarmee zekerheid.”
“Alleen MantelzorgNL heeft zich op het allerlaatstemoment teruggetrokken. Hun achterban wilde meer, en dat snap ik. Mantelzorgers in Nederland zijn echt overbelast. In het akkoord kijken wij daarnaar, bijvoorbeeld met respijtzorg en logeerzorg. Maar het grootste probleem is dat veel mensen mantelzorg niet met hun werk kunnen combineren. Daarom zijn wij ook in gesprek met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Na de zomer komt de Sociaal-Economische Raad (SER) met een rapport over dit onderwerp.”
Onderkenning HLO is een feit
De ondertekening is inmiddels een feit. Voorlopig zit mevrouw Westerkamp goed. Oldeal onderging onlangs een grote renovatie en op de tablet die zij van het verpleeghuis kreeg doet mevrouw Westerkamp dagelijks spelletjes.
(Bron: Rijksoverheid, Actiz, archief. Foto: ANP)
Passende ouderenzorg is niet alleen maar meer geld, maar ook gepensioneerden die elkaar helpen