Gedwongen zorg: inspectie gaat 80 instellingen bezoeken en checken op opendeurenbeleid
De Inspectie gezondheidszorg en jeugd (IGJ) bereidt een ongekend grote inspectieronde voor. Er komen inspecties bij 80 instellingen naar gedwongen zorg. Het zal een controle zijn op het ‘opendeurenbeleid’. Op een telefoontje een halfuur voor hun komst na, zullen de inspecteurs deze zogenaamde themabezoeken zo goed als onverwachts afleggen.
Wat zegt de wet over opendeurenbeleid?
Er zijn 2 wetten (de Wet zorg en dwang en de Wet verplichte ggz) die gaan over dit thema van gedwongen zorg, inclusief het opendeurenbeleid. Uitgangspunt is dat gesloten deuren alleen zijn toegestaan als het écht niet anders kan. En dan moet het nog zo beperkt mogelijk zijn en bovendien afgestemd op de individuele persoon.
Wat gebeurt er in de praktijk?
De mond is vol van het opendeurenbeleid. Toch houden veel zorginstellingen deuren van gebouwen of afdelingen op slot. Er speelt een groot dilemma: gesloten deuren verhogen enerzijds de veiligheid en stellen de familie van de cliënt gerust. Maar anderzijds beperken ze de vrijheid en daarmee de kwaliteit van leven van de cliënt.
Instellingen worstelen nogal eens met dit spanningsveld. Gebouwen zijn te oud of beperkt. Daarnaast is er het in de media veelbeschreven personeelstekort. Om toch niet volledig te hoeven sluiten, gebruiken ze vaak technologische middelen zoals camera’s, deurverklikkers, GPS-trackers en externe leefcirkels (buitengebieden waar cliënten zich vrij kunnen bewegen. Verlaat iemand dit gebied, dan krijgt de zorg of mantelzorger een seintje).
De inspectie gaat nu zorginstellingen controleren op zulke beperkingen. Zijn die wel gerechtvaardigd? Ook zal ter sprake komen hoe ze meer vrijheid kunnen geven zonder daarbij de veiligheid te verwaarlozen.
Ongekend grote inspectieronde
Frank Wassenaar, woordvoerder Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) spreekt van “een ongekend grote inspectieronde bij de IGJ.” Om de bijzonderheid van de situatie te schetsen, zegt hij: “Normaal kijken we tijdens inspectiebezoeken heel breed naar de zorg die een organisatie biedt. Maar dit zijn themabezoeken. Minstens 80 instellingen zullen van half augustus tot half oktober bezocht worden, om te controleren op ‘opendeurenbeleid’. Ik heb zoiets de afgelopen jaren niet eerder meegemaakt. Het is echt veel.”
Werkwijze van de inspectie
Het belang van de zaak, moge blijken uit de grootscheepse opzet van de inspectieronde. Wassenaar: “Er worden 20-25 inspecteurs ingezet. De inspecties duren 2 uur. Waarschijnlijk beginnen we met 2 inspecteurs per instelling. Later gaan inspecteurs de instellingen misschien alleen bezoeken.”
Welke instellingen gaat de IGJ bezoeken om te checken op opendeurenbeleid?
Verpleeghuizen, instellingen in de jeugdhulp, de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg worden bezocht. Het centrale punt bij deze inspecties is: zijn de deuren open of op slot? De 80 instellingen zijn een mix van klein en groot, in stedelijk of landelijk gebied. De instellingen worden niet geselecteerd op basis van eerdere meldingen, of incidenten.
Zijn de instellingen gewaarschuwd voor de komst van de inspectie?
“De inspecties zijn onaangekondigd,” verklaart Wassenaar. “Maar we bellen wel een half uur van tevoren, zodat cliënten zich kunnen voorbereiden. Je treedt toch in de persoonlijke levenssfeer van mensen binnen.”
Wat gebeurt er met de inspectieresultaten over opendeurenbeleid?
De IGJ zal de resultaten van de inspectie publiekelijk bekendmaken door een ‘overall publicatie’. Er komen dus geen losse rapporten. Instellingen die om uitstel vragen, omdat ze er nog niet klaar voor zijn, zullen niettemin ook een bezoekje krijgen. “We willen juist in gesprek over de belemmerende factoren in de transitie naar een open instelling,” aldus Wassenaar.
(Bron: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), archief. Foto: Shutterstock)