Wetsvoorstel ‘Meer zekerheid flexwerkers’ maakt einde aan nulurencontract voor nieuw bandbreedtecontract
1 jaar geleden riep de Europese Commissie Nederland nog op om in te grijpen op de arbeidsmarkt. Die kent een uitzonderlijk hoog aantal flexwerkers, wat leidt tot inkomensonzekerheid en ongelijkheid. Daarom stuurde minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) het wetsvoorstel Meer zekerheid flexwerkers met een verbeterd arbeidsmarktpakket naar de Tweede Kamer. Dit moet leiden tot een verbod op nulurencontracten per 1 januari 2027. Er voor in de plaats komt het bandbreedtecontract.
Wat is een nulurencontract?
Een nulurencontract – ook wel ‘oproepcontract’ – is een arbeidscontract zonder vaste uren. De werknemer werkt alleen als hij wordt opgeroepen. De eerste 26 weken is dit toegestaan; daarna alleen onder voorwaarden via een cao. Het biedt veel flexibiliteit, maar houdt ook wel risico’s in.
Belangrijkste voordelen van nulurencontracten
De 3 opvallendste positieve punten van een nulurencontract zijn:
- Werkgevers kunnen snel schakelen bij piekdrukte of bij vervanging vanwege ziekte.
- Werknemers kunnen werk combineren met bijvoorbeeld een studie, die ze daarnaast volgen. Er zijn ook oudere werknemers, die bewust kiezen voor een nulurencontract. Zo zijn er gepensioneerde bezorgers, die namens de apotheek medicijnen bezorgen aan huis. Bezorgen van boodschappen en groente en fruit komt ook veel voor. NB: of werken na uw pensioen überhaupt lonend is, is zeker niet altijd het geval, laat een uitzending van Meldpunt uit 2023 zien. Houd hier rekening mee als u door wilt gaan met werken.
- Zo’n contract kan heel handig zijn voor incidenteel of seizoensgebonden werk, bijvoorbeeld in de fruitteelt, maar vooral in de horeca, waar het heel veel voorkomt.
Belangrijkste nadelen
De 3 grootste nadelen zijn ook zo genoemd:
- Geen inkomenszekerheid, want een oproep hangt af van de werkgever. Heeft die een arbeidskracht nodig op een bepaald moment? Indien niet, dan verdient de werknemer niets.
- Het geeft maar een beperkte sociale zekerheid. Ook is er moeilijker toegang tot geldzaken: met flexcontracten is het sowieso veel lastiger om een hypotheek te krijgen.
- Werknemers zijn kwetsbaar en min of meer rechteloos. Dat zijn de letterlijke waarschuwende woorden van minister Van Hijum.
Nulurencontracten in de zorgsector
De Rijksoverheid en sociale partners willen het gebruik van nulurencontracten in de zorgsector sterk beperken. Het kán namelijk zeker ook anders geregeld worden, het hoeft helemaal niet met dit soort contracten. Zo kunnen er betere afspraken gemaakt worden over roosters en inzet. Dat moet dan zonder steeds extreme flexibiliteit te eisen van werknemers.
Volgens Van Hijum is Nederland “kampioen flexwerk” met 43 procent flexibele arbeidskrachten. Hij gooit er nog een schepje bovenop door te zeggen dat “onze economie verslaafd is aan flexwerken.” Het op 19 mei ingediende wetsvoorstel Meer zekerheid flexwerkers bevat een verbeterd arbeidsmarktpakket, dat moet zorgen voor meer vaste banen en bestaanszekerheid. Beoogde ingangsdatum van de wet is 1 januari 2027.
Wat is een bandbreedtecontract?
Wat is het alternatief dan? In het wetsvoorstel gaat het bandbreedtecontract het nulurencontract vervangen. In dit nieuwe contract spreekt men een minimum- en een maximumaantal uren per week af. Daar zit een maximale uitloop in van 130 procent. Even een voorbeeldje ter illustratie: wordt bijvoorbeeld 10 uur per week afgesproken? Dan mag u maximaal 13 uur worden ingeroosterd. Elke oproep van de werkgever die daarboven zit, mag u dan weigeren. Werkt u structureel méér, dan moet de werkgever u een nieuw contract aanbieden.
Wat regelt dit wetsvoorstel nog meer?
Behalve het vervangen van het nulurencontract door het bandbreedtecontract regelt dit wetsvoorstel nog een aantal zaken op het gebied van flexwerken:
- Uitzendkrachten krijgen gelijke arbeidsvoorwaarden als vaste medewerkers.
- De zogenaamde ‘draaideurconstructie’ wordt aangepakt: na 3 tijdelijke contracten moet er voortaan een wachttijd van 5 jaar zijn (in plaats van de periode van 6 maanden, die het nu nog is) voordat een nieuw tijdelijk contract mogelijk is. Zo voorkomt de wet een eindeloze serie van tijdelijke contracten zoals in het verleden, waar een vast contract op zijn plaats is.
- Uitzonderingen gelden alleen nog voor scholieren, studenten en jongeren met bijbanen.
1 jaar geleden riep de Europese Commissie Nederland nog op om in te grijpen op de arbeidsmarkt. Het wetsvoorstel is gebaseerd op eerdere adviezen van de SER (2021) en de commissie Borstlap (het rapport In wat voor land willen wij werken? uit 2020). Het heeft brede steun en maakt een grote kans om zowel in de Tweede als Eerste Kamer te worden aangenomen. Dat komt omdat over dit thema weinig onenigheid bestaat. Van links tot rechts is er de wens voor meer zekerheid voor werknemers. De ‘wendbaarheid’ die voor werkgevers zo belangrijk is, neemt wel af natuurlijk.
(Bron: Rijksoverheid, SER, Commissie Borstlap, FNV, De Telegraaf, archief. Foto: ANP)