Lonen niet omhoog door te weinig nieuwe CAO’s
Zo lang er geen nieuwe CAO is afgesloten gaan de lonen in die bedrijfstak ook niet omhoog. En dat is nu in veel sectoren, zoals de belangrijke metaalsector, het geval. De vakbonden eisen 5 procent loonsverhoging. “No way”, zeggen de werkgevers.
Slechts 43 nieuwe CAO’s
Het resultaat is dat dit jaar tot nu toe slecht 43 arbeidsovereenkomsten zijn afgesloten. Dat is weinig. Normaal ligt dit aantal rond de 70. De partijen geven elkaar de schuld. Volgens de werkgevers is er geen loonruimte. Onzin zeggen de vakbonden, die is er wel. Na veel soebatten komen de partijen doorgaans toch tot een overeenkomst. Of de lonen dan inderdaad 5 procent omhoog gaan is de vraag. Maar hopelijk wel enkele procentjes.
Schuilen achter corona
De werkgevers verschuilen zich volgens de bonden achter de coronacrisis om geen loonsverhoging te geven. Evert Verhulp is hoogleraar Arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Aan hem stellen we de vraag wat hier van waar is.
Geld zat, maar niet voor iedereen
Tot aan het uitbreken van de pandemie gaat het in economische opzicht goed in Nederland. Vaak hoor je zelfs: “het geld klotst tegen de plinten”. Helaas geldt dat niet voor iedereen. Mensen in de bijstand of met een minimumloon komen moeilijk rond. De vakbonden eisen dan ook loonsverhoging. Iedereen moet kunnen profiteren van de toegenomen welvaart. Op de achtergrond helpt Klaas Knot, president van de Nederlandse Bank, een handje mee. Ook hij is voor loonsverhoging. Inmiddels zijn we een jaar verder. Zijn de looneisen door corona terzijde geschoven?
Loonsverhoging lukt niet overal
Afspraken over scholing, vakantiedagen en verlof, kortom de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn belangrijk. Toch lijkt het of deze in het overleg de ondergeschoven kindjes zijn. Vaak staat loonhoogte op de eerste plaats. Vakbonden eisen in de sector metaal een verhoging van vijf procent. “Dat is niet altijd terecht”, zegt hoogleraar Arbeidsrecht Evert Verhulp. “In een aantal sectoren zoals de horeca en de retailsector staat de werkgevers het water aan de lippen. De supermarkten draaien daarentegen als een tierelier”. Je kunt dus volgens Evert Verhulp niet zeggen dat het complete salarishuis opgekrikt moet worden. “Per sector, en soms zelfs per regio moet bekeken worden of een verbetering van inkomen er inzit”
Voet bij stuk
Vakbondsbestuurders en vertegenwoordigers van de werkgeversbonden zijn getrainde onderhandelaars. Volgens Evert Verhulp gaat dit via een vast stramien. De vakbond raadpleegt zijn achterban en maakt een wensenlijstje. De tegenpartij doet hetzelfde. “Het is beslist geen theater, alles wordt heel serieus genomen, op het scherpst van de snede”. Bij verschillende sectoren, zoals de metaalsector, is het overleg vastgelopen. De partijen houden voet bij stuk en geven elkaar geen ruimte. Het gevolg is dat meerdere CAO’s verouderd zijn.
Is dat erg?
Er is geen man over boord als in een bepaalde sector een nieuwe overeenkomst lang op zich laat wachten. Het wordt volgens hoogleraar Verhulp wel een probleem “als het een patroon” wordt. Stakingen, korte werkonderbrekingen, acties en arbeidsonrust kunnen het gevolg zijn. En daar zijn de werkgevers en vaak ook wij als consument niet bij gebaat.