Waarom MantelzorgNL het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg 2025 niet tekent

Mantelzorg is een maatschappelijk vraagstuk

De organisatie benadrukt dat mantelzorg geen individueel of puur medisch probleem is, maar een maatschappelijk vraagstuk. “We hebben het hier over miljoenen mensen die structureel zorgen voor een naaste. Dat zijn juffen, politieagenten, ouders, buren. Het is iets dat ons allemaal raakt.” MantelzorgNL pleit dan ook voor een integrale benadering waarbij ook werkgevers, gemeenten en maatschappelijke organisaties betrokken worden.

Zorgen over de praktische gevolgen van het akkoord

Tegelijkertijd waardeert MantelzorgNL dat het akkoord wel stappen zet in de goede richting. Het benoemen van mantelzorgers, het streven naar passende zorg, minder bureaucratie en technologische vernieuwing zijn volgens de organisatie positieve ontwikkelingen. Toch maakt MantelzorgNL zich zorgen over de praktische gevolgen van het akkoord voor mantelzorgers.

Zo gaat het akkoord uit van 50.000 minder zorgmedewerkers, terwijl een deel van dat tekort opgevangen zou moeten worden door mantelzorgers. Maar mantelzorgers zorgen nu al vaak te veel en krijgen in de praktijk onvoldoende hulp. Er is een groot verschil tussen wat van hen wordt gevraagd en wat er daadwerkelijk aan ondersteuning wordt geboden.

Mantelzorgers nemen onbetaald en ongevraagd zorgtaken over van professionals

Een belangrijk punt van zorg is de invoering van een opnametoets voor verpleeghuiszorg. Een plek in het verpleeghuis is geen vanzelfsprekend recht meer, maar een afweging. Uit andere domeinen blijkt dat dit soort afwegingen vaak nadelig uitpakt voor mantelzorgers. Zij nemen steeds vaker onbetaald en ongevraagd zorgtaken over van professionals, zonder dat daar voldoende respijtzorg of andere hulp tegenover staat.

Een medewerker van MantelzorgNL vertelt hoe ook zij haar vader thuis verzorgde, inclusief medische handelingen die ze zichzelf eerder nooit had zien doen. “Je verschuift je grenzen, en dat zonder ondersteuning. Dat is geen duurzame situatie.”

Mantelzorgers trekken vaak pas aan de bel als het al te laat is

Volgens MantelzorgNL trekken mantelzorgers vaak pas aan de bel als het water hen al aan de lippen staat. Gemiddeld is een mantelzorger 7 jaar aan het zorgen voordat er sprake is van opname in het verpleeghuis. Pas dan vragen mantelzorgers om hulp.

In het akkoord wordt gesproken over kwetsbare mensen in de zorg, maar mantelzorgers worden daarin structureel over het hoofd gezien. Terwijl ook zij zich in een kwetsbare situatie bevinden.

De rol van gemeenten bij mantelzorg

De rol van gemeenten is daarbij problematisch. Sinds 2015 zijn zij verantwoordelijk voor een groot deel van de ondersteuning via de Wmo, maar door financiële druk ontstaan er grote verschillen tussen gemeenten. Dit leidt tot ongelijkheid in de ondersteuning die mantelzorgers ontvangen.

Wel waardering, maar geen passende ondersteuning

De ledenraad van MantelzorgNL deelt de zorg over het ontbreken van concrete afspraken. Hoewel erkenning belangrijk is, blijft de noodzakelijke ondersteuning uit. Omdat mantelzorgers nu al zwaar belast zijn en onvoldoende steun krijgen, acht MantelzorgNL het niet verantwoord om het akkoord te ondertekenen.

Meer dan 5 miljoen mensen zorgen dagelijks met liefde voor iemand anders, vaak naast werk, studie of gezin. Zij houden onze samenleving draaiende en verdienen niet alleen waardering, maar ook goede, structurele hulp. “Dan moet je als samenleving meer doen dan alleen wat applaus,” zegt MantelzorgNL. “Het is tijd voor echte waardering, passende ondersteuning en het lef om het systeem opnieuw te ontwerpen.”

Esther Hendriks, bestuurder van MantelzorgNL is van mening dat zij niet een ouderenzorgvraagstuk of een personeelsvraagstuk op te lossen hebben, maar dat ze op zoek moeten naar een antwoord op een samenlevingsvraagstuk. “Hoe willen we met elkaar leven, wonen, zorgen en werken? Dat gesprek blijven we graag voeren als MantelzorgNL.”

(Bron: MantelzorgNL, hoofdlijnenakkoord ouderenzorg 2025, archief. Foto: ANP)

Zorgpartijen tekenen eindelijk Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg: dit staat erin