PFAS-gevaar groter bij eten van hobbykippeneieren. Zo verkleint u het risico
Waar u misschien zou denken dat eieren uit eigen kippenhok gezonder zijn dan die uit de supermarkt, kunt u weleens bedrogen uitkomen. Diverse onderzoeken waarschuwen juist voor het eten van eieren van hobbykippen. Er zitten vaak te veel PFAS in. Deze chemische stoffen zijn vooral schadelijk voor kinderen. Een matige consumptie van deze hobbykippeneieren is aan te raden.
Waar is het probleem van eieren van hobbykippen ontstaan?
Het probleem van PFAS-verontreiniging in hobbykippeneieren begint als een lokaal probleem, door het chemische concern Chemours (voorheen Dupont) in Dordrecht. Daar wordt Teflon gemaakt. Bij deze productie komt PFOA in het milieu (lucht, water, grond) terecht. Deze stof is een vorm van PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen), dat op zijn beurt weer een verzamelnaam is voor diverse chemische stoffen. Om een lang verhaal kort te maken: deze stof is aangetroffen in hobbykippeneieren. In 2023 bepaalt de Rotterdamse rechtbank dat Chemours onrechtmatig handelt met de uitstoot van PFOA.
Hoe groot is het probleem rond hobbykippeneieren in heel het land?
In december 2023 volgt er een eieronderzoek in opdracht van 4 gemeenten, te weten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht. Uit een eerste analyse blijkt dat de meeste eieren van hobbykippen te hoge niveaus van verschillende PFAS bevatten. Zowel het RIVM als de GGD Zuid-Holland Zuid adviseert om voorlopig in deze regio geen eieren van hobbykippen te eten.
Een landelijk onderzoek door Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek (BuRO) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in maart 2024 bevestigt dat op veel meer plekken, verspreid over heel Nederland, hetzelfde probleem speelt. Hierdoor is het een landelijk fenomeen geworden. Dat werpt weer nieuwe vragen van consumenten op.
Hoe komt het dat deze PFAS-verontreiniging juist bij kippen voorkomt?
Kippen scharrelen graag en pikken regelmatig in de grond op zoek naar voedsel en kunnen zo PFAS binnenkrijgen. Daarom zijn hobbykippeneieren nu omstreden. Overigens doet zich hetzelfde voor bij vis, door verontreinigd bodemwater.
Gevaar voor de volksgezondheid
Langdurige blootstelling aan hoge niveaus van PFAS kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem, vooral bij kleine kinderen. Die zijn namelijk kwetsbaarder. Door hun kleinere lichaamsgewicht zijn ze gevoeliger voor de schadelijke effecten van PFAS. De effectiviteit van vaccinaties vermindert aanzienlijk. Bij volwassenen kan het leiden tot leverproblemen of verhoogd cholesterol.
Wat is veiliger? Hobbykippeneieren of supermarkteieren?
Eieren uit supermarkten en van gecertificeerde eierverkopers worden strikt gecontroleerd op PFAS-niveaus door Wageningen Food Safety Research (WFSR) in opdracht van NVWA. Ze vertonen over het algemeen geen verontrustende niveaus van PFAS. Eieren uit de supermarkt kunnen daarom veilig worden gegeten. Tests voor eieren van particulieren zijn er wel, maar echt gangbaar zijn ze niet. De metingen die nu zijn gedaan, zijn verricht door professionals die werken voor de bevoegde instanties. Niemand houdt u tegen om een test in uw regio aan te vragen bij NVWA of RIVM, als u het niet vertrouwt.
Hoe het kan dat commercieel verkrijgbare eieren beter uit de tests komen, is een vraag die direct opkomt. Er bestaan toch ook vrije uitloopeieren die in de supermarkten te koop zijn? Wetenschappers zeggen dat deze kippen toch vaak niet buiten komen en zo gevrijwaard blijven van blootstelling aan PFAS in de grond. Zo geldt er momenteel al langere tijd een ‘ophokplicht’, die te maken heeft met de verspreiding van vogelgriep. Vanwege de regelmatige controle op PFAS worden supermarkteieren op dit moment beschouwd als een veiligere optie dan hobbykippeneieren.
Is er voor consumenten een advies welke eieren beter zijn?
Moet u nu afzien van hobbykippeneieren? Het advies van NWWA en het Voedingscentrum (bekend van de Schijf van Vijf) is om uit voorzorg, het consumeren van hobbykippeneieren te verminderen of zelfs te vermijden. Dit advies is vooral gericht op kinderen en zwangere vrouwen. Afwisselen met supermarkteieren geldt als een aanvullend advies, om zo blootstelling aan PFAS te verminderen. Als vuistregel hanteren ze om niet meer dan 2 hobbykippeneieren per week te eten.
Daar gaat uw romantische idee van het houden van uw eigen kippen. Dat is nou niet direct de leukste paasboodschap, maar het is helaas wel op veel plekken in het land de realiteit van voedselveiligheid. En als u dan toch met dit thema bezig bent: eieren bewaart u het best in het doosje in de koelkast (niet in de deur!), die u op de juiste temperatuur afstelt (4⁰C). Want zo blijven ze langer vers.
(Bron: Rechtspraak, Voedingscentrum, NVWA, GGZ-ZHZ, RIVM, NOS. Foto: Shutterstock)