Hoe brandveilig zijn zonnepanelen? Dit kunnen we leren van de brand in Arnhem
De vraag hoe brandveilig zonnepanelen zijn, wordt weer actueel na aanleiding van de recente grote brand in de Arnhemse wijk Presikhaaf. Is het gebruikte bouwkundige concept de oorzaak? Of is het een installatiefout geweest? Onderzoek loopt nog. Intussen legt Meldpunt de vraag voor aan Techniek Nederland.
Hoe hoog is het brandrisico van zonnepanelen in het algemeen?
Eerst maar eens de vraag of zonnepanelen überhaupt brandgevaarlijk of brandveilig zijn. Wat zijn de exacte risico’s? “Als zonnepanelen en omvormers goed zijn geïnstalleerd en aangesloten, door een bij Techniek Nederland aangesloten erkende installateur, dan zijn ze in principe niet brandgevaarlijk,” garandeert Dick Reijman, woordvoerder bij de brancheorganisatie. “Goed aanleggen betekent onder meer het volgen van de montage-instructies en voorschriften, kabels kiezen die geschikt zijn voor de stromen en het goed verbinden van alle verbindingen met connectoren. Daarnaast moet er altijd voldoende ventilatieruimte achter de zonnepanelen zijn. Zonnestroom-installaties plaatsen en aansluiten is elektrotechnisch vakwerk.”
Wat is er precies misgegaan in Arnhem?
“Daar kunnen wij op dit moment niets concreets over zeggen. Techniek Nederland vindt in elk geval dat er een grondig onderzoek moet komen naar de toedracht van de woningbranden in Arnhem”, aldus Reijman. “Mocht daaruit blijken dat de plaatsing van zonnepanelen zoals in de wijk Presikhaaf een brandveiligheidsrisico oplevert, dan moet dat leiden tot aanpassing in de bouwregelgeving en de technische normering.”
Wat zeggen andere experts? Gebeurt het vaker?
Wie naar de foto’s van de brand kijkt die 4 woningen volledig in de as heeft gelegd, ziet daarop rijtjeshuizen met een dak dat als het ware 1 groot zonnepaneel is. De ruimtes tussen zonnepanelen met dakpannen, die je meestal ziet, ontbreken. De brandweer spreekt van het ontbreken van ‘stoplijnen’ om de brand te blussen. Het water kan niet door zulke ‘blusgootjes’ lopen en kan er in feite niet bij. Dat lijkt niet erg brandveilig. Brandweer en verzekeringsexperts spreken zelfs van een ‘blusrisico’. Dat wijst eerder op menselijke fouten dan technische onvolkomenheden.
De cijfers over branden waarbij zonnepanelen zijn betrokken laten een stijging zien: van 35 in 2022 tot nu al 55 halverwege 2023. Opgemerkt moet worden dat er ook steeds meer zonnepanelen worden geïnstalleerd. Maar deze cijfers van de brandweer zeggen niets over de mogelijke oorzaken. Dus of het aan de zonnepanelen zelf lag, de installatiemethode of dat de brand een andere oorzaak had, is onduidelijk. Voorlopig is het sein ‘brandveilig’ nog niet gegeven.
Vorig jaar al adviseerde het Verbond van Verzekeraars om zonnepanelen te rapporteren aan uw verzekering. Behalve dat bij storm een zonnepaneel van het dak af kan waaien en schade kan aanrichten, kan het ook een vuurbron zijn. Er ligt immers een kleine energiecentrale op uw dak. Overigens ziet de brandweer een huis met zonnepanelen ook als een energiecentrale. Om de veiligheid hiervan te waarborgen, is er de ‘Veilig Huis Vinkie’, een afvinklijst voor de bewoner.
Zijn er verschillende manieren om zonnepanelen aan te leggen?
“De situatie in Arnhem is heel specifiek,” analyseert Reijman. “Dit is niet maatgevend voor de gebruikelijke aanleg van zonnepanelen. Wat we hier zien, is renovatie van sociale woningbouw volgens het ‘nul-op-de-meter’-concept. Dit zijn energiezuinige huizen die evenveel of meer energie duurzaam opwekken dan zij verbruiken. Hierbij wordt in het geval van de woningen in Arnhem gebruik gemaakt van geprefabriceerde onderdelen. Dat zijn bijvoorbeeld complete pakketten met dakisolatie. Daar bovenop worden de zonnepanelen gemonteerd die in dit geval het hele dakoppervlak beslaan. Bij het overgrote deel van de ruim 2 miljoen woningen in ons land met zonnepanelen zijn die op de dakpannen gemonteerd. Daaromheen is dan nog volop dakoppervlak zonder zonnepanelen.”
“Bij nieuwbouwwoningen zien we ook zogenoemde ‘in-dak-systemen’. Dan fungeren de zonnepanelen feitelijk als dakpannen. De rest van het dak – dus om de zonnepanelen heen – is dan voorzien van dakpannen. Er wordt gezorgd voor voldoende ruimte en dus ventilatie tussen de zonnepanelen en de isolatie. De isolatie is bovendien brandwerend uitgevoerd. Dat voorkomt oververhitting.”
Welke lessen vallen te trekken uit ‘Arnhem’? Moet er nieuwe regelgeving komen?
“Er moet gedegen onderzoek plaatsvinden voordat we daarover uitspraken kunnen doen. Op basis daarvan kan worden vastgesteld of aanpassing in de bouwregelgeving nodig is”, herhaalt Reijman. Hij zegt dat er naar schatting 11.000 woningen zijn in Nederland die volgens het ‘nul-op-de-meter’-concept zijn aangepakt. “Of bij alle woningen het volledige dakoppervlak is volgelegd met zonnepanelen – zoals in Arnhem – is niet bekend bij ons. Op ruim 2 miljoen woningen met zonnepanelen in ons land, gaat het om een klein aantal. Dat gezegd hebbende: elke brand met een zonnepaneel is er natuurlijk 1 te veel.”
Leveren zonnepanelen wel echt het meest op bij hete zomerdagen?
(Bron: Brandweer, Verbond van Verzekeraars, NRC, NOS, Techniek Nederland, Archief. Foto: ANP)