Nieuwe veroordeling voor ‘mantelzorgers’ om financieel misbruik. Zo kunt u dit voorkomen
Meldpunt waarschuwt er vaker voor: financieel misbruik van ouderen ligt op de loer. Familieleden of bekenden plukken kwetsbare personen kaal. Ze buiten de gelegenheid uit dat iemand bijvoorbeeld aan dementie lijdt en sluizen grote bedragen door naar de eigen bankrekening. Bij een recente rechtszaak veroordeelt het gerechtshof in Den Bosch 2 Zeeuwse ‘mantelzorgers’ tot celstraffen.
Hoe de nep mantelzorgers te werk gaan bij financieel misbruik
In de zaak die dient in hoger beroep (‘s-Hertogenbosch, 19 december 2023), veroordeelt de rechter een echtpaar uit Oost-Souburg tot 6 maanden gevangenisstraf voor uitbuiting van een oudere en een man met dementie uit Middelburg. Lange tijd treedt het tweetal op als mantelzorgers voor het slachtoffer, een oude bekende van de overleden vader van de vrouwelijke verdachte. Zoals altijd beginnen zulke zaken met het uitvoeren van kleine taakjes. Op een gegeven moment nemen ze de volledige controle over ook over diens financiën. Financieel misbruik wordt steeds duidelijker. Tussen maart 2013 en oktober 2015 nemen ze wekelijks grote sommen geld op, waarbij er geen tastbare bewijzen zijn van uitgaven aan de man op hoge leeftijd.
Voor het hof is uitbuiting evident. Verdachten maken misbruik van hun positie als mantelzorgers. Behalve dat ze uit zijn op persoonlijk gewin schaadt het naar het oordeel van de rechter ook andere kwetsbare ouderen. Het bezorgt angst en onveiligheid. Dit soort zaken komt echt niet alleen voor onder ouderen met dementie, of in situaties van verkeerde mantelzorg, maar kan iedereen overkomen die een beetje te goed is van vertrouwen.
Wat valt er te doen tegen financieel misbruik van mantelzorgers
Financieel misbruik van kwetsbare, soms demente ouderen is een groeiend probleem in onze maatschappij. Familieleden, buren of zelfs belastingadviseurs kunnen misbruik maken van hun positie en aanzienlijke schade veroorzaken. Om zulke malversaties te voorkomen, is het essentieel om in een vroeg stadium maatregelen te nemen. Lees bijvoorbeeld eens dit artikel.
Een levenstestament opstellen
U kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen een levenstestament op te stellen, waarin u aangeeft hoe u wilt dat uw financiën geregeld gaan worden in het geval van dementie. Liever komt u nooit in die situatie, maar het valt niet uit te sluiten. In dat geval bent u ‘wilsonbekwaam’ en dan is zo’n juridisch document handig. Het kan specifieke instructies bevatten over wie verantwoordelijk is voor financiële beslissingen (maar ook welke maatregelen moeten worden genomen bij medische behandelingen). U kunt via een notaris uw levenstestament registreren bij het Centraal Levenstestamentenregister, maar dat is niet verplicht. Registratie verhoogt vooral de bewijskracht en maakt het gemakkelijker toegankelijk voor belanghebbenden.
Benoem een bewindvoerder of gevolmachtigde
Kies daarom iemand die volledig te vertrouwen is als bewindvoerder of gevolmachtigde voor uw bankzaken. Zo iemand kan ook door de kantonrechter worden aangewezen, als u daar zelf niet meer toe in staat bent. Deze persoon zal de financiën beheren en toezicht houden op naleving van de instructies in het levenstestament. Voorkom dat kwaadwillende personen zich laten benoemen als gevolmachtigde door het levenstestament goed te documenteren bij een notaris. De veroordeelde mantelzorgers hadden zich uiteraard zelf in hun positie geplaatst.
Bouw een sociaal netwerk op
In meer algemene zin is het belangrijk dat kwetsbare ouderen een sterk sociaal netwerk hebben, bestaande uit familieleden, vrienden, buren en kennissen. Dat kan bij voorbaat al een beschermlaag bieden tegen malversaties. Een breder netwerk maakt ouderen minder eenzaam en kwetsbaar voor afhankelijkheid van een mantelzorger die het niet zo nauw neemt met zijn taak.
Beperkte toegang tot financiële middelen
Nog een waarschuwing die altijd opgaat: geef niet zomaar toegang tot bankrekeningen, pinpassen en pincodes. Maar open bijvoorbeeld een aparte ‘boodschappenrekening’ met beperkt saldo en een aparte pinpas. Blokkeer de mogelijkheid om rood te staan en beheer de spaarrekening zelf om misbruik te voorkomen.
Melden van vermoedens van financieel misbruik
Als er vermoedens bestaan van financieel misbruik, moeten familieleden, vrienden of buren direct actie ondernemen. Dit kan onder meer door het te melden bij een huisarts, Veilig Thuis of de lokale politie.
(Bron: Rechtspraak, archief. Foto: Shutterstock)