Teruggaaf box 3 eindelijk begonnen: Belastingdienst stuurt eerste brieven
Het jarenlang stagnerende dossier van het ‘herstelproces box 3’ is in een stroomversnelling gekomen. Nadat op 8 juli 2025 de Wet tegenbewijsregeling box 3 door de Eerste Kamer is aangenomen, is de Belastingdienst begonnen met het versturen van brieven aan mogelijk gedupeerden. Het zou kunnen dat zij jarenlang te veel vermogensrendementsheffing hebben betaald.
Dit is wat er aan het herstelproces box 3 is voorafgegaan
Op 24 december 2021 oordeelt de Hoge Raad dat de Belastingdienst jarenlang op een oneerlijke manier belasting heeft geheven over vermogen in box 3 (sparen, beleggen, 2e huis). De fiscus gaat bij deze vermogensrendementsheffing namelijk uit van een zogenoemd fictief rendement: een schatting van hoeveel rendement mensen zouden moeten hebben behaald op hun spaargeld, beleggingen of 2e huis.
Veel mensen hebben in werkelijkheid misschien wel een veel lager rendement genoten. Daardoor betalen ze dan in feite belasting over geld dat ze nooit hebben verdiend. Volgens de Hoge Raad is dit in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Wet tegenbewijsregeling box 3
Om dit onverkwikkelijke ‘box 3-drama’ nu eindelijk eens in 1 keer goed recht te zetten, heeft de Eerste Kamer op 8 juli 2025 de Wet tegenbewijsregeling box 3 aangenomen. Deze wet zorgt voor belastingheffing op basis van het werkelijke rendement dat mensen hebben behaald op hun vermogen. Daarmee begint het zogeheten herstelproces box 3.
De regeling geldt voor de periode 2017 tot en met 2024, maar met een in het oog lopend verschil. Niet-bezwaarmakers in de jaren 2017-2020 hebben niet meer de mogelijkheid om tijdig bezwaar in te dienen. Maar ze hebben volgens de Belastingdienst toch nog een geitenpaadje: er loopt een ‘massaal bezwaar plus’ procedure voor de niet-bezwaarmakers in de jaren 2017-2020. Voor de jaren 2021 tot en met 2024 mag iedereen met belastbaar vermogen in box 3 zijn werkelijke rendement doorgeven.
De brieven naar de mogelijk gedupeerden zijn onderweg
De Belastingdienst is vanaf half juli 2025 gestart met het versturen van brieven, wat vorig jaar oktober al is aangekondigd. In totaal ontvangen ruim 2,6 miljoen mensen in fases een uitnodiging om het formulier ‘Opgaaf werkelijke rendement’ in te vullen. Het formulier met betrekking tot box 3 staat al online. Maar het is beter om even te wachten met invullen tot u uw persoonlijke brief heeft ontvangen. Daarin staat de belangrijke informatie die nodig is voor een juiste verwerking.
Mensen hoeven dit formulier alleen in te vullen als hun werkelijke rendement lager was dan het fictieve. Als het rendement hoger was, hoeven ze niets te doen én betalen ze ook geen extra belasting. Dat maakt dit proces volgens sommige experts een ‘loterij zonder nieten’: je kunt niet niet winnen. Met andere woorden: je kunt er alleen bij winnen. Een kind doet de was.
Wat kost deze hersteloperatie de samenleving?
De kosten van deze grootscheepse hersteloperatie box 3 voor de overheid worden geschat op 16,6 miljard euro, verdeeld over meerdere jaren. Toch denken sommige belastingexperts dat het bedrag lager zou kunnen uitvallen. Zo zijn er altijd mensen die niet de moeite nemen om mee te doen of ze blijken geen recht te hebben op teruggave van te veel betaalde belasting.
Dit moet u doen als u geen brief ontvangt
De komende tijd kan de blauwe envelop met de uitnodiging van de Belastingdienst om te reageren op uw deurmat vallen. Wacht die brief eerst eens rustig af. Tot die tijd hoeft u niets te doen. Als u denkt recht te hebben op herstel, maar geen brief ontvangt, dan kunt u alsnog zelf het formulier invullen. Hij staat al langer klaar online. De Belastingdienst controleert vervolgens of u daadwerkelijk recht heeft op teruggave.
Let wel: vanaf belastingjaar 2025 wordt het werkelijke rendement opgenomen in de gewone belastingaangifte. In 2028 moet de nieuwe wet ingaan die de vermogensrendementsheffing beter regelt. Die wet berekent dat automatisch met werkelijk rendement. Dat zal ook noodzakelijk zijn, want bij de eerste verzending van 33.000 brieven zijn verkeerde bedragen vermeld. Dat geeft de Belastingdienst aan op zijn website. Het probleem wordt mogelijk nóg groter als de rente ook gaat meetellen. Dan komen er nog eens honderden miljoenen bovenop de teruggaaf van box 3.
(Bron: Rijksoverheid, Belastingdienst, NOS, NRC, ANP. Foto: Shutterstock)
Vermogenden krijgen brief over te veel betaalde belasting: moet u nu in actie komen?