Registeren Inloggen

Rijbewijs afgenomen? Is dat terecht of leeftijdsdiscriminatie?

Vorig jaar zijn bijna 1.400 automobilisten van 75 jaar en ouder vanwege gevaarlijk rijgedrag gestuurd naar het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Met nieuwe tests kunnen ze hun rijbewijs terugkrijgen. Is dat terecht? Of is het leeftijdsdiscriminatie?

Tweederde van Nederlanders bezit rijbewijs

Eerst even wat algemene informatie over ons rijbewijs. Nederland telt 11,6 miljoen rijbewijsbezitters. De jongste houders hebben een brommer- en/of trekkerrijbewijs en zijn 16 jaar oud. Voor personenauto’s zijn de jongste bestuurders 17 jaar; deze jongeren doen mee aan het 2toDrive-programma, waarmee met een coach gereden wordt om rijervaring op te doen.

De oudste Nederlander met een rijbewijs is 106 jaar. De op één na oudste is 104 jaar. Overigens zegt dit niet dat zij nog autorijden: een geldig rijbewijs kan immers in Nederland ook als legitimatiebewijs worden gebruikt. Wel zijn zij maximaal 5 jaar geleden medisch goedgekeurd.

Medische verklaring nodig bij verlengen rijbewijs 75-plusser

Helaas kan niet elke oudere op hoge leeftijd nog autorijden. Dat heeft verschillende oorzaken. U kunt zelf de beslissing nemen niet meer te rijden, maar het kan ook zijn dat u met het CBR te maken krijgt die een oordeel moet geven of u nog geschikt bent om de weg op te gaan. Bij het bereiken van de 75-jarige leeftijd moet u uw rijbewijs steeds verlengen. Dat dient u dan elke 5 jaar te doen. In 2022 dienden 252.200 senioren zo’n verzoek in. 10.115 ouderen kregen geen nieuw rijbewijs, omdat ze ongeschikt verklaard werden of omdat ze zelf besloten te stoppen met autorijden.

Om voor een rijbewijsverlenging in aanmerking te komen, vult u eerst een gezondheidsverklaring in. Aan de hand van die informatie bepaalt het CBR of u een medische keuring nodig heeft. U gaat dan langs een medisch specialist die u test en daarmee vaststelt of u met die beperkingen nog kunt autorijden. Als uit de keuring komt dat een arts het onverantwoord vindt nog deel te nemen aan het verkeer in een motorvoertuig, zal het CBR beslissen uw rijbewijs ongeldig te verklaren. Vaak komt dit hard aan bij ouderen. Ze voelen zich daardoor beperkt in hun sociale leven.

Ook rijgedrag bepalend of rijbewijs geldig blijft

Maar zo’n medische keuring is niet de enige beslissing die het CBR kan nemen om het rijbewijs in te trekken. Als de politie gevaarlijk rijgedrag constateert, wordt de automobilist doorgestuurd naar het CBR voor een onderzoek naar diens rijvaardigheid.

Dit maakt de heer Segers mee. Hij neemt op een kruispunt de verkeerde afslag en rijdt daardoor een paar meter tegen het verkeer in. Hij corrigeert zijn fout snel, maar krijgt alsnog een bekeuring wegens spookrijden. Vanwege zijn leeftijd maakt de agente ook melding bij het CBR. Die zullen moeten gaan toetsen of meneer nog capabel is om auto te rijden. Om zijn rijbewijs terug te krijgen, moet hij een theorie-examen en rijvaardigheidstest doen. De heer Segers voelt zich gediscrimineerd. Hij denkt dat een jongere automobilist slechts een boete gekregen zou hebben.

Oudere bestuurder voelt zich gediscrimineerd, terecht of niet?

Is hier sprake van leeftijdsdiscriminatie als het gaat om de rijvaardigheid van ouderen? Worden ouderen sneller van de weg gehaald dan een jongere bestuurder? Verkeersrechtadvocaat Bert Kabel vindt van wel. In het geval van de heer Segers staat er in het rapport dat de politie opstelt dat hij vanwege zijn leeftijd doorgestuurd wordt. Advocaat Kabel ziet dit vaker. Bij zijn kantoor kloppen meer oudere bestuurders aan voor hulp omdat ze ineens met het CBR te maken krijgen. Dat gebeurt nadat ze door de politie staande zijn gehouden, omdat die twijfelt aan hun rijvaardigheid. Veel ouderen vinden zo’n procedure stressvol. Eerst moeten zij verschillende tests doen, voordat het CBR beslist of het rijbewijs weer gebruikt mag worden.

Namens de heer Segers gaat Kabel in bezwaar tegen de beslissing van het CBR om zijn rijbewijs in te trekken totdat de tests goed gemaakt zijn. Hij laat de rechter de zaak bekijken. Voordat de zitting plaatsvindt, laat het CBR weten dat de klacht van Segers gegrond is verklaard. Hij krijgt zijn rijbewijs weer terug zonder een test te hoeven doen. Meneer is blij zijn sociale leven weer op te pakken.

Oudere bestuurder past rijgedrag aan

Gedragswetenschapper Ragnhild Davidse van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid is gespecialiseerd op het gebied van ouderen in het verkeer. Zij stelt dat mensen, naarmate ze ouder worden trager reageren. Maar dat wil volgens haar niet zeggen dat deze mensen niet meer kunnen autorijden. Automobilisten op leeftijd passen hun rijvaardigheid aan. Zo gaan ze vaak niet meer in het donker de weg op en mijden ze drukke plekken. In hun eigen omgeving kunnen veel senioren zich nog prima redden. Maar als er medische beperkingen zijn of als ze niet meer adequaat kunnen reageren, dan moeten ze misschien wel gaan beseffen dat autorijden niet meer verantwoord is. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor alle andere deelnemers aan het verkeer.

28.534 bestuurders van de weg gehaald in 2022

Zowel Kabel als Davidse begrijpen dat ouderen zich gediscrimineerd voelen als ze doorgestuurd worden naar het CBR voor tests. Maar jongere bestuurders krijgen bij gevaarlijk rijgedrag ook te maken met dit instituut. Volgens cijfers van het CBR zijn automobilisten tussen de 18 en 49 jaar het vaakst de klos. Zij worden van de weg gehaald wegens rijden onder invloed van alcohol en/of drugs. Maar ook gevaarlijk rijgedrag speelt bij hen een grote rol. Bij ouderen ligt de doorverwijzing vaak op medisch vlak en rijvaardigheid.

In 2022 zijn 28.534 bestuurders van een motorvoertuig na een constatering van de politie doorgestuurd naar het CBR. 7,5 procent daarvan was 65 jaar of ouder.

Leeftijd speelt geen rol volgens CBR en politie

Het CBR laat aan Meldpunt weten dat ze per geval een afweging moeten maken tussen de persoonlijke omstandigheden van de bestuurder aan de ene kant, en de verkeersveiligheid van alle verkeersdeelnemers aan de andere kant. Ze werken er met andere organisaties hard aan om mensen zo lang mogelijk mobiel te houden, tot het moment dat deelname aan het verkeer niet meer veilig is. In hun beoordeling zijn ze afhankelijk van de informatie die ze ontvangen van de politie. Zij constateren een gevaarlijke situatie en doen daar melding van.

Bezwaarprocedure

In een bezwaarprocedure kan het CBR tot een ander oordeel komen, als er meer informatie beschikbaar komt. Bezwaar indienen kan dus lonen. De politie meldt aan de redactie dat er naast het opleggen van een boete of het opmaken van een proces verbaal nog een andere verplichting geldt, namelijk het melden van de gedragingen aan het CBR. De leeftijd van een bestuurder speelt daarbij geen rol. De objectieve en feitelijke gedraging van de bestuurder is bepalend. Verder stelt de politie dat het vervolgens aan het CBR is om die medegedeelde waarnemingen van de politie te toetsen en op basis daarvan te besluiten tot wel-of-geen verdere actie.

Onzeker in het verkeer? Volg een paar rijlessen

Voelt u zich weleens onzeker in het verkeer? Praat dan met direct betrokkenen in uw omgeving over wat zij van uw rijvaardigheid vinden. Het gaat immers niet alleen om uw eigen mobiliteit, maar ook om de verkeersveiligheid in het algemeen. Wordt u door de politie doorgestuurd naar het CBR, maar twijfelt u of dit wel terecht is, neem dan contact op met een verkeersrechtadvocaat. Ontkomt u niet aan een rijtest, volg dan een paar rijlessen bij een lokale rijschool. Zij kunnen u helpen de test goed door te komen. Ouderenorganisaties bieden ook opfriscursussen aan. Wilt u liever online uw eigen kennis over de huidige verkeersregels testen, klik dan hier. Ook voor mensen met rijangst bestaan er dergelijke initiatieven.

Bekijk hier de hele uitzending van Meldpunt.

Geef een reactie

Reacties (5)

    Ik, inmiddels 76, heb twee jaar geleden een rijinstructeur, oud-leerling van me, op eigen verzoek een uurtje mee laten rijden.
    Er sluipen na zo’n 55 jaar, toch wat oneffenheidjes in je rijgedrag, dacht ik.
    Het enige waar ik op moest gaan letten, was over mijn schouder kijken bij inhalen en invoegen. Tja, dat hoefde destijds niet. Maar ik heb het me inmiddels aangewend en zou nu willekeurig welke examinator naast me dulden.
    En o ja, met de caravan kan ik ook fileparkeren.

    als er onzekere situaties ontstaan en het wordt geconstateerd dan van de weg halen. of een les krijgen of het wel zo is. ik rij niet meer om een herseninfarct en ben onzeker geworden. veiligheid voor mij zelf en anderen.

    VVN heeft in het verleden een prachtige oplossing gehad ,wij konden ons aanmelden voor een dag opfris cursus en met je eigen auto en een rijinstructeur een uur rijden .
    Dat was geweldig ieder jaar maar jammer genoeg wegbezuinigd ,zoek het zelf maar uit .
    Ik snap het wel want ben zelf Rijinstructeur geweest en zie in de praktijk veel fouten maar de ouderen doen dat niet moedwillig en de jongeren hebben er maling aan (niet iedereen)
    Ik maak ook wel eens een fout vooral de situatie die jullie hebben uitgezonden gebeurd nog al eens maar dat heeft meer te maken met de onoverzichtelijkheid van sommige kruisingen

    […] Al in februari 2023 maakt Meldpunt een uitzending over hetzelfde thema. In de uitzending vertelt de heer Segers dat hij op een kruispunt de verkeerde afslag neemt en daardoor een paar meter tegen het verkeer in rijdt. Hij corrigeert zijn fout snel, maar krijgt alsnog een bekeuring wegens spookrijden. De agente maakt ook melding bij het CBR. Het instituut bepaalt dat middels de dure rijtest moet worden getoetst of Segers veilig auto kan rijden. De heer Segers voelt zich echter gediscrimineerd, want hij denkt dat een jongere automobilist slechts een boete zou hebben gekregen. Verkeersrechtadvocaat Bert Kabel is het hiermee eens, en dient bezwaar in bij het CBR. Zij vinden de klacht gegrond. Meneer Segers krijgt daarom alsnog, zonder tests te doen, zijn rijbewijs terug. […]

    Ik vind soms een test op oudere leeftijd niet zo gek, maar ze vragen veel te veel geld. Ik had bij een rotonde een jongeman op fiets tegen mijn auto. Een voorbijganger belde de politie (was niet nodig geweest) en ja, toen begon de ellende. Ik moet opnieuw gekeurd en ben net gekeurd tot juli 2028 heb ik mijn rijbewijs weer. En bewijs van oogarts. Dus een hoop werk te doen. Daarboven 470 euro opgeld en dan 250 euro rijtest. Daarbij de keuring € 65,- Dat is veel teveel geld. Je hebt geen keus. Zij hebben de macht. Ik rij al 60 jaar zonder enige schade aangebracht te hebben. Ik voel me een soort misdadiger.